ਦਿਲਹੁ ਮੁਹਬਤਿ ਜਿਨੁ-ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ (dil mohabbat jinu by Sheikh Farid ji)
ਦਿਲਹੁ ਮੁਹਬਤਿ ਜਿਨੁ ਸੇਈ ਸਚਿਆ । ਜਿਨ ਮਨਿ ਹੋਰੁ ਮੁਖਿ ਹੋਰੁ ਸਿ ਕਾਂਢੇ ਕਚਿਆ ॥ ਰਤੇ ਇਸਕ ਖੁਦਾਇ ਰੰਗਿ ਦੀਦਾਰ ਕੇ ॥ ਵਿਸਰਿਆ ਜਿਨਾ ਨਾਮੁ ਤੇ ਭੁਇ ਭਾਰ ਥੀਏ ।
ਮੁਹਬਤਿ — ਪਿਆਰ। ਸੇਈ — ਉਹ ।ਸਚਿਆ — ਸੱਚੇ । ਕਾਂਢੇ — ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਕਚਿਆ — ਕੱਚੇ , ਝੂਠੇ । ਇਸਕ— ਇਸ਼ਕ , ਪਿਆਰ । ਭੁਇ — ਧਰਤੀ। (ਦਿਲਹੁ ਮੁਹਬਤਿ ਜਿਨੁ- ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ )
ਵਿਆਖਿਆ – ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਫ਼ਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਰੱਤੇ ਹੋਏ ਹਨ , ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਹਨ , ਉਹ ਹੀ ਅਸਲ ਮਨੁੱਖ ਹਨ , ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹੈ , ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਨਿਰਾ ਭਾਰ ਹੀ ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਰੱਬ ਨਾਲ ਦਿਲੋਂ ਪਿਆਰ ਹੈ , ਉਹੀ ਸੱਚੇ ਆਸ਼ਕ ਹਨ , ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹੋਰ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਮੂੰਹੋਂ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਆਖਦੇ ਹਨ , ਉਹ ਕੱਚੇ ਆਸ਼ਕ ਆਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਆਪਿ ਲੀਏ ਲੜਿ ਲਾਇ ਦਰਿ ਦਰਵੇਸ ਸੇ ॥ ਤਿਨ ਧੰਨੁ ਜਣੇਦੀ ਮਾਉ ਆਏ ਸਫਲੁ ਸੇ ॥
ਦਰਿ — ਦਰਵਾਜ਼ਾ । ਦਰਵੇਸ – ਫ਼ਕੀਰ । ਮਾਉ — ਮਾਂ । (ਦਿਲਹੁ ਮੁਹਬਤਿ ਜਿਨੁ-ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ)
ਵਿਆਖਿਆ – ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਫ਼ਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਦਰ ਦੇ ਫ਼ਕੀਰ ਹਨ , ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਦਰ ਤੋਂ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਖ਼ੈਰ ਮੰਗ ਸਕਦੇ ਹਨ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੜ ਲਾਇਆ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਮਾਂ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਹੈ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਗਤ ਵਿਚ ਆਉਣਾ ਸਫਲ ਹੈ।
ਪਰਵਰਦਗਾਰ ਅਪਾਰ ਅਗਮ ਬੇਅੰਤ ਤੂੰ ॥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਛਾਤਾ ਸਚੁ ਚੁੰਮਾ ਪੈਰ ਮੂੰ ॥ ਤੇਰੀ ਪਨਹ ਖੁਦਾਇ ਤੂ ਬਖਸੰਦਗੀ ॥ ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦੈ ਖੈਰੁ ਦੀਜੈ ਬੰਦਗੀ ॥
ਪਰਵਰਦਗਾਰ – ਪਾਲਣਹਾਰ ।ਅਪਾਰ – ਬੇਅੰਤ । ਅਗਮ — ਅਪਹੁੰਚ ।ਮੂੰ — ਮੇਰਾ । ਪਨਹ — ਆਸਰਾ । ਖੁਦਾਇ — ਹੋ ਖ਼ੁਦਾ । ਬਖਸੰਦਗੀ – ਬਖਸ਼ਣਹਾਰ ।ਬੰਦਗੀ – ਭਗਤੀ । (ਦਿਲਹੁ ਮੁਹਬਤਿ ਜਿਨੁ-ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ)
ਵਿਆਖਿਆ — ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੇ ਪਾਲਣਹਾਰ ! ਹੇ ਬੇਅੰਤ ! ਹੇ ਅਪਹੁੰਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ! ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈਂ , ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਚੁੰਮਦਾ ਹਾਂ । ਹੇ ਖ਼ੁਦਾ ! ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਤੇਰਾ ਹੀ ਆਸਰਾ ਹੈ। ਤੂੰ ਪਾਪੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਣ ਵਾਲਾ ਹੈਂ। ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਗਤੀ ਦੀ ਖੈਰ ਦੇਹ , ਤਾਂ ਜੋ ਮੈਂ ਸਦਾ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਜੁੜਿਆ ਰਹਾਂ।
ਦਿਲਹੁ ਮੁਹਬਤਿ ਜਿਨੁ ਸੇਈ ਸਚਿਆ । ਜਿਨ ਮਨਿ ਹੋਰੁ ਮੁਖਿ ਹੋਰੁ ਸਿ ਕਾਂਢੇ ਕਚਿਆ ॥ ਰਤੇ ਇਸਕ ਖੁਦਾਇ ਰੰਗਿ ਦੀਦਾਰ ਕੇ ॥ ਵਿਸਰਿਆ ਜਿਨਾ ਨਾਮੁ ਤੇ ਭੁਇ ਭਾਰ ਥੀਏ ।
ਮੁਹਬਤਿ — ਪਿਆਰ। ਸੇਈ — ਉਹ ।ਸਚਿਆ — ਸੱਚੇ । ਕਾਂਢੇ — ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਕਚਿਆ — ਕੱਚੇ , ਝੂਠੇ । ਇਸਕ— ਇਸ਼ਕ , ਪਿਆਰ । ਭੁਇ — ਧਰਤੀ।
ਵਿਆਖਿਆ – ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਫ਼ਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਰੱਤੇ ਹੋਏ ਹਨ , ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਦੀਦਾਰ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਹੋਏ ਹਨ , ਉਹ ਹੀ ਅਸਲ ਮਨੁੱਖ ਹਨ , ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦਾ ਨਾਮ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹੈ , ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਨਿਰਾ ਭਾਰ ਹੀ ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਰੱਬ ਨਾਲ ਦਿਲੋਂ ਪਿਆਰ ਹੈ , ਉਹੀ ਸੱਚੇ ਆਸ਼ਕ ਹਨ , ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਹੋਰ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਮੂੰਹੋਂ ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਆਖਦੇ ਹਨ , ਉਹ ਕੱਚੇ ਆਸ਼ਕ ਆਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।
ਆਪਿ ਲੀਏ ਲੜਿ ਲਾਇ ਦਰਿ ਦਰਵੇਸ ਸੇ ॥ ਤਿਨ ਧੰਨੁ ਜਣੇਦੀ ਮਾਉ ਆਏ ਸਫਲੁ ਸੇ ॥
ਦਰਿ — ਦਰਵਾਜ਼ਾ । ਦਰਵੇਸ – ਫ਼ਕੀਰ । ਮਾਉ — ਮਾਂ ।
ਵਿਆਖਿਆ – ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਫ਼ਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਦਰ ਦੇ ਫ਼ਕੀਰ ਹਨ , ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਰੱਬ ਦੇ ਦਰ ਤੋਂ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਖ਼ੈਰ ਮੰਗ ਸਕਦੇ ਹਨ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੜ ਲਾਇਆ ਹੈ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਮਾਂ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਹੈ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਗਤ ਵਿਚ ਆਉਣਾ ਸਫਲ ਹੈ।
ਪਰਵਰਦਗਾਰ ਅਪਾਰ ਅਗਮ ਬੇਅੰਤ ਤੂੰ ॥ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਛਾਤਾ ਸਚੁ ਚੁੰਮਾ ਪੈਰ ਮੂੰ ॥ ਤੇਰੀ ਪਨਹ ਖੁਦਾਇ ਤੂ ਬਖਸੰਦਗੀ ॥ ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦੈ ਖੈਰੁ ਦੀਜੈ ਬੰਦਗੀ ॥
ਪਰਵਰਦਗਾਰ – ਪਾਲਣਹਾਰ ।ਅਪਾਰ – ਬੇਅੰਤ । ਅਗਮ — ਅਪਹੁੰਚ ।ਮੂੰ — ਮੇਰਾ । ਪਨਹ — ਆਸਰਾ । ਖੁਦਾਇ — ਹੋ ਖ਼ੁਦਾ । ਬਖਸੰਦਗੀ – ਬਖਸ਼ਣਹਾਰ ।ਬੰਦਗੀ – ਭਗਤੀ ।
ਵਿਆਖਿਆ — ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੇ ਪਾਲਣਹਾਰ ! ਹੇ ਬੇਅੰਤ ! ਹੇ ਅਪਹੁੰਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ! ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਮਝ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਤੂੰ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈਂ , ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰ ਚੁੰਮਦਾ ਹਾਂ । ਹੇ ਖ਼ੁਦਾ ! ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਤੇਰਾ ਹੀ ਆਸਰਾ ਹੈ। ਤੂੰ ਪਾਪੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਬਖ਼ਸ਼ਣ ਵਾਲਾ ਹੈਂ। ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਗਤੀ ਦੀ ਖੈਰ ਦੇਹ , ਤਾਂ ਜੋ ਮੈਂ ਸਦਾ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਜੁੜਿਆ ਰਹਾਂ।
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ-
- ਗਗਨ ਮੈ ਥਾਲੁ – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ
- ਮੋਤੀ ਤ ਮੰਦਰ ਊਸਰਹਿ – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ
- ਚੇਤੁ ਬਸੰਤੁ ਭਲਾ – ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ
- ਸਲੇਕ – ਸ਼ੇਖ਼ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ
